Cannabis en psychose
Is er een verband tussen cannabisgebruik en psychose? Er bestaat een zeker verband tussen cannabisgebruik en psychose, maar tot nu toe is er geen bewijs om te stellen dat cannabis op zich een (landurige) psychose kan veroorzaken. Bij mensen die psychosegevoelig zijn houdt cannabisgebruik wel grotere risico's in.
Een psychose is een psychische aandoening waarbij het contact met de werkelijkheid verstoord wordt door wanen (overtuigd zijn van dingen die door andere mensen niet als werkelijk worden ervaren) en hallucinaties (dingen zien, horen, ruiken of voelen die er niet zijn).
Wanneer cannabisgebruik echte psychotische aandoeningen zou veroorzaken, dan zou het aantal mensen met psychoses (ongeveer 1% van de bevolking) duidelijk moeten zijn toegenomen sinds de jaren '70 van de vorige eeuw. Dat blijkt niet het geval te zijn, o.a. volgens studies in Australië en Engeland.
Enkele onderzoeken naar hersenactiviteit konden wel aantonen dat THC (het psychoactieve bestanddeel van cannabis) dezelfde gebieden in de hersenen doet 'oplichten' zoals dat bij een psychose het geval is. Dat kan erop wijzen dat beiden op dezelfde hersenprocessen ingrijpen.
Cannabis kan wel kortdurende psychotische reacties uitlokken, waarbij je verward of angstig wordt. Maar deze reacties verdwijnen doorgaans vanzelf na korte tijd. Kortdurende psychotische reacties komen eerder zelden voor, maar vooral bij:
- sterke cannabis (met hoge THC dosering),
- bij 'onervaren' gebruikers,
- of wanneer er gecombineerd werd met alcohol en andere drugs.
Hoge THC, lage CBD
Cannabis met een hoog THC-gehalte (zoals nederwiet en nederhasj) en een relatief laag gehalte aan cannabidiol (CBD) lijkt het risico op een psychotische reactie te vergroten. Het is immers vooral THC dat een 'high' effect geeft terwijl CBD eerder kalmerend werkt. CBD zwakt dus de heftigste effecten van THC af. Het voorkomt ook onaangename effecten in het algemeen.
Psychosegevoeligheid
Er bestaat zoiets als 'psychosegevoeligheid'. Uit onderzoek blijkt dat Cannabis riskant is voor jonge mensen (16 jaar) die psychosegevoelig zijn. Het verband tussen psychosgevoeligheid en cannabisgebruik op jonge leeftijd blijkt in twee richtingen te werken.
- Enerzijds kan cannabis bij jonge gebruikers die psychosegevoelig zijn het ontstaan van een psychotische stoornis bevorderen.
- Anderzijds blijkt cannabis net aantrekkelijk te zijn voor mensen met een psychosegevoeligheid.
- Dit betekent dat beide elementen risicofactoren zijn voor elkaar.
Psychosegevoeligheid blijft natuurlijk ook op latere leeftijd aanwezig. Als je ooit een psychose doormaakte dan vormt cannabisgebruik, zoals het gebruik van andere drugs (inclusief alcohol), steeds een risico voor sneller en vaker herval.
Wie loopt meer risico?
Probleem is dat je niet altijd weet of je psychosegevoelig bent. Volgende punten kunnen een aanwijzing geven:
- Als er mensen met psychotische aandoeningen in je familie voorkomen (wat kan wijzen op psychosegevoeligheid).
- Als je voordien al een psychose hebt doorgemaakt, want cannabisgebruik kan herval bevorderen.
- Als je zeer heftig reageert op cannabis. Als je je herhaaldelijk zeer verward voelt of panisch reageert na cannabisgebruik, is dat een teken dat je er niet goed tegen kan.
- Hoe jonger je leeftijd, hoe meer risico je loopt.
Meer info
- Recent verscheen een interview met psychiater Bart Rutten op Psychosenet.nl, die onderzoek doet rond de effecten van cannabis op psychose. Lees het interview hier
- Meer info op psychosenet: Over (medicinale) cannabis en psychose
- Over cannabis en psychose bij jongeren: Onderzoek Merel Griffith-Lendering e.a. op Wiley online library